Safety Enkoder ile Standart Enkoder Arasındaki Teknik Farklar

Endüstriyel otomasyonda pozisyon ölçümü için kullanılan enkoderler; üretim verimliliğinin yanı sıra iş güvenliği açısından da hayati bir rol oynar. Özellikle insan-makine etkileşiminin olduğu, tehlikeli hareketlerin bulunduğu sistemlerde standart enkoderler artık yeterli değildir.

Bu yazımızda, standart (klasik) enkoderler ile safety (güvenlik) enkoderler arasındaki temel farkları teknik açıdan detaylandırıyor; nerede, neden safety enkoder kullanmanız gerektiğini örneklerle açıklıyoruz.

Standart Enkoder Nedir?

Standart enkoderler, makine parçalarının pozisyon, hız veya yön bilgisini ölçerek bunu dijital (ya da analog) sinyallere dönüştüren sensörlerdir. Bu enkoderler:

Genellikle tek kanallı çalışır
Standart sinyal çıkışları sunar (NPN, PNP, TTL, HTL, SSI, vb.)
Pozisyon bilgisini sağlar, ancak bu verinin emniyetli olup olmadığı garanti edilmez
SIL / PL gibi güvenlik sınıflandırmalarına sahip değildir

Bu tür enkoderler, tehlikeli olmayan sistemlerde, düşük riskli uygulamalarda tercih edilir.

Safety Enkoder Nedir?

Safety (emniyet) enkoderler, standart enkoder fonksiyonlarının ötesine geçerek:

Güvenli pozisyon ve hız izleme
Arıza tespiti ve hata bildirimi
Yedekli yapı (redundant sensing)
Emniyet protokolleriyle iletişim (ör. PROFIsafe, FSoE)
özelliklerini barındıran, SIL2/3 veya PL d/e sertifikalı ürünlerdir.

Tüm bu özellikler, safety enkoderleri makine emniyet sistemlerinin aktif bir bileşeni haline getirir.

Teknik Farkların Tablosal Karşılaştırması

Teknik Kriter	Standart Enkoder	Safety Enkoder
Güvenlik Sertifikası	Yok	SIL2 / SIL3, PL d / PL e
Sinyal Çıkışı	Tekli çıkış, hata kontrolsüz	Çift kanal (redundant), hata kontrolü
Hata Tespiti	Yok	Kablo kopması, sinyal uyuşmazlığı tespiti
Protokol Desteği	SSI, Profibus, Profinet vs.	PROFIsafe, CANopen Safety, FSoE
Tanılama (Diagnostics)	Yok	Dahili self-check / watchdog sistemler
Güç Kesintisi Sonrası Davranış	Veriler kaybolabilir	Hata güvenliğiyle devam
Emniyet Fonksiyonlarıyla Uyum	Uyumlu değil	EN ISO 13849 ve IEC 61508 ile tam uyum
Kullanım Alanı	Basit pozisyon izleme	Tehlikeli makineler, AGV, robotik kollar
Fiyat	Daha uygun	Daha yüksek – emniyet nedeniyle

Hangi Uygulamalarda Safety Enkoder Zorunludur?

Aşağıdaki sistemlerde CE direktifleri ve EN ISO 13849/IEC 62061 gereği safety enkoder kullanımı zorunlu veya şiddetle tavsiye edilir:

Eksantrik ve hidrolik pres makineleri
Asansör ve vinç sistemleri
Endüstriyel robotlar ve cobot sistemleri
Otomatik depolama (AS/RS) ve AGV sistemleri
Yüksek hızlı üretim hatları
Gıda veya farmasötik dolum hatları (IP69K + SIL gereksinimi olabilir)

TR Electronic Safety Enkoder Teknolojisi

Distribütörü olduğumuz TR Electronic, Almanya merkezli bir üretici olarak SIL2/SIL3 ve PL e sertifikalı, yüksek hassasiyetli safety enkoderleri ile global pazarda öncü konumdadır.

TR Electronic safety enkoder ürün grubu:

Manyetik veya optik okuma teknolojisine sahip
IP65/IP67/IP69K korumalı
PROFIsafe, FSoE, CANopen Safety destekli
Gıda, otomotiv, tekstil ve ambalaj sektörlerine özel çözümler sunar

Standart enkoderler, standart uygulamalarda başarılı sonuçlar verse de; insan güvenliğinin söz konusu olduğu makinelerde artık yetersiz kalmaktadır. Safety sertifikalı enkoderler, sadece bir ölçüm cihazı değil, aynı zamanda sistemin emniyet komponenti haline gelir.

Yasal gereklilikleri karşılamak, CE uyumlu sistemler kurmak ve insan-makine güvenliğini sağlamak için safety enkoder tercih edilmesi şarttır.

📞 Teknik Destek ve Ürün Danışmanlığı

Safety enkoder projeleriniz için, uzman teknik ekibimizle iletişime geçin:

📧 info@trelectronic.com.tr
📞 +90 232 382 23 15